Merhaba Gamze Hanım, Kadinja.com olarak röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederiz.
- İlk başta sizi tanımak istiyoruz. Gamze Topçuoğlu kimdir?
Merhaba, öncelikle röportaj teklifiniz için ben teşekkür ederim. Ben uzman çocuk diş hekimi (pedodontist) Gamze Topçuoğlu. Lisans eğitimimi Selçuk Üniversitesinde tamamladıktan sonra, aynı yıl Uzmanlık eğitimime Erciyes Üniversitesinde başladım. Uzmanlık eğitimim boyunca hem klinik hem akademik çalışmaları bir arada yürütmeye gayret ettim. Diş hekimliği sürekli yenilenen materyalleri ve güncel tedavi yöntemleriyle gelişmeye açık bir branş olduğu için; bilimsel çalışmaları ve katılımları yakından takip etmenin oldukça önemli olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle uzmanlık eğitimim sonrasında da bu faaliyetler içerisinde bulunmaya çalışarak, güncel bilgileri takip ederek; edindiklerimi bu mecrada da ebeveynlerimizin istifadesine sunuyorum. Amacım, ağız ve diş sağlığına duyarlı ebeveynler ve sağlıkla gülen çocuklardan oluşan bir topluma katkıda bulunabilmek. Şuan Kayseri’de özel bir klinikte bu amacıma hizmet vermeye çalışıyorum.
- Çocuk diş hekimi olmaya nasıl karar verdiniz? Çocuklar ile ilgili çalışma alanını seçmenizin nedeni nedir?
Çocuk diş hekimliği, benim uzmanlık sınavı öncesinde tek düşündüğüm ve sonrasında tercih ettiğim tek branştı. Çünkü çocukları çok seviyorum. Öğrencilik eğitimim sırasında da bu sevginin yanı sıra onlarla anlaşabildiğimi, birlikte keyifli tedavi süreçleri geçirdiğimizi gördüm. Ve o dönemlerde bazı yakınlarımın “Çocukla ilgilenmek özellikle onlara çok korkulan dental tedavileri uygulamak zordur.” cümlelerine karşın çok inanarak ve isteyerek seçtim çocuk diş hekimliğini. İtiraf etmek gerekirse gerçekten sabır, sevecenlik ve empati isteyen bir iş, çünkü miniğimizin anne babasının bile korktuğu ağız içi enjeksiyonu, kanal tedavisi gibi işlemleri siz 5-6 yaşlarındaki çocuğa yapmaya çalışıyorsunuz. Ancak doğru davranış yönlendirmesi ve iyi bir hasta kooperasyonu ile bunu başardığınızda mesleki tatmininiz de o ölçüde yüksek oluyor. Ben de sanırım hem bu mesleki tatmin, hem de dental tedavileri bir yetişkinden ziyade çocuklara uygulamaktan keyif aldığım için bu branşı seçtim.
- Çocukların korkularını yenmek için neler yapıyorsunuz?
İlk olarak kliniği onların ilgisini çekecek şekilde sevimli karakterlerle, oyuncaklarla dizayn ediyoruz. Çocuğumuza kendisini tedirgin edecek bir hastane ortamı değil, oyun alanı gibi göreceği bir ortamın sempatisini sunmaya çalışıyoruz. Ardından tedavi sürecindeki aletlerimizi, aşamalarımızı yine onun anlayabileceği kelimelerle, benzetmelerle izah ederek kendisini de tedavi sürecine dahil etmeye çalışıyoruz. Miniğin hala tedirginliğini atmadığını düşünüyorsak ilk seansı bir tanışma kabul ediyor ve tedaviyi bir sonraki randevuya erteliyoruz. Bu süreçte çocuk kendisini önemsediğimizi, istemediği bir duruma kendisini zorla çekmediğimizi gördüğü için hem hekime güven duygusu gelişiyor hem de korkusunu yenebiliyor.
- Çocuk diş hekimlerinin öncelikli görevi size göre nedir?
Bence çocuk diş hekimlerinin öncelikli görevi ilgili dişin tedavisinin yanı sıra; dental fobisi olmayan, ağız ve diş sağlığında bilinçli bireylerin yetişmesini sağlamaktır. Çocukluğunda keyifli yada tolere edilebilir bir diş tedavisi deneyimi geçirmiş, hatta hekimini seven bir bireyin yetişkinliğinde ağız ve diş sağlığına dair komplike problemleri olmayacaktır olsa dahi duyacağı kaygı nedeniyle tedavisini ihmal etmeyecektir. Şuan toplumumuzdaki bireylerde bulunan derin diş çürükleri ve diş kayıplarının temelinde diş tedavilerine karşı olan korkunun neden olduğu ihmal yatmaktadır. Ve bu durum bilinçaltımıza çocuklukta yerleşmektedir. Hatta bu duruma kendimden bile örnek verebilirim zira ben de dental fobisi olan bir çocuktum. Diş hekimi ile ilk tanışmam, hekimle iletişimimin hiç olmadığı sadece tedaviye odaklanılan bir deneyimdi. Yani amaç problem odaklıydı ve ağrının ortadan kalkmasıydı, tedavi sırasında ağrıyan diş alındı ama korkusu diğer dişlerin tedavilerine gitmemi engelleyecek kadar baki kaldı. Bu nedenle çocuk diş hekimliğinde özellikle davranış yönlendirmesinin çok önemli olduğunu düşünüyorum, yeri geldiğinde ebeveyn tedavi için gelmiş olsa bile çocuk buna hazır değilse sadece muayene ile sınırlı tutuyorum amacım ‘ilgili sorun bir şekilde halledilsin de..’ olmuyor. Siz çocuğun psikolojisini gözeterek çocuk tarafında yer aldığınızda, gelişen güven duygusuyla gelen çocuktaki tedavi süreci uyumu bazen ebeveyni bile şaşırtabiliyor. Tedavi sürecinde başvurduğumuz bunun gibi birçok detay var aslında. Ama hepsinin temelinde empati kurabilmek ve doğru davranış yönlendirmesine hakim olmak yatıyor diye düşünüyorum.
- Anne ve babalar ilk olarak çocukların ne zaman diş doktoruna götürmeliler?
Dişler ilk çıktığı andan itibaren, pedodontist muayenesi öneriyoruz. Doğru beslenme, dişlerin temizliği, ideal biberon emzik seçimi ve kullanımı gibi konularda ebeveyni bilgilendirmek için bu muayeneyi önemsiyoruz. Bu tanışma muayenesinin bir diğer önemli avantajı ise, her çocuğun bir pediatristi olduğu gibi, ağız ve diş sağlığını takip eden bir de pedodontiste sahip olması.
- Daha sonraki muayeneleri ne kadar aralıklar ile yapılmalıdır?
İlk muayenede çürük risk grubunu belirlediğimiz hastayı 3 veya 6 ay aralıklarla kontrollere çağırıyoruz. Bu aralığın 6 ayı geçmemesini istiyoruz.
- Koruyucu amaçla florür uygulaması yapılmaktadır. Bu uygulamaların ilkokullarda sağlıkçılar tarafından veli iznine bağlı olarak yapıldığını biliyoruz. Birçok aile florür uygulamasına karşı tepkili davranmakta olup izin vermemekteler. Siz florür uygulaması için neler söylemek istersiniz?
Florür, hakkında son zamanlarda çıkan bir çok olumsuz söylentiye karşı bizim diş çürüklerini önlemede kullandığımız çok önemli bir ajandır. Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan ve Avrupa Çocuk Diş Hekimliği Akademileri, Türk Pedodonti Derneği gibi dünyanın önde gelen sağlık örgütleri kullanımını desteklemektedir. Çünkü bilimsel literatürde Florür’ün diş çürüğünü önlemeye yardımcı olduğu ve başlangıç çürüklerinin ilerlemesini yavaşlattığına dair yapılmış çok sayıda çalışma mevcuttur. Bu nedenle, yüksek çürük insidansına sahip bir toplum olarak koruyucu Florür Vernik uygulamasını destekliyorum. Mümkünse klinik koşullarda yapılmasını öneriyorum ancak ebeveynin pedodontiste ulaşma imkanı yoksa okullarda da bu uygulamaya izin verebilirler.
- Florür uygulamasının bilinen herhangi bir zararı var mı?
Florür’ün olası zararları yani toksik etkisi, her maddede olduğu gibi çok yüksek dozlarda alınması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Ancak bahsettiğimiz bu dozlar kişinin dişlerini fırçalarken kullandığı florlu diş macunu, gargara ya da uygulanan flor vernik dozlarının çok üstündedir. Şöyle örneklendirebiliriz; bir çocuğun yüksek flor içerikli bir tüp macunun tamamını yutması söz konusu ise, ancak o zaman toksik dozdan yani florun bünyesinde oluşturacağı zararlı etkilerden bahsetmek mümkündür.
- Koruyucu dolgu nedir? Kaç yaşından itibaren uygulanmalıdır? Yan etkileri ya da zararları var mıdır?
Koruyucu dolgu dediğimiz ‘fissür örtücü’ uygulaması hiçbir zararı olmayan fakat dişlerin etkin temizliğine imkan verdiği için dişi çürüğe karşı ciddi ölçüde koruyan bir uygulamadır. Yeni sürmüş daimi azı dişlere yani 6-7 ve 11-12 yaş aralığındaki çocuklara uygulanması idealdir. Bunun yanı sıra yüksek çürük riski olan çocuklarımızın süt azı dişlerine de uygulanabilir. Bu uygulama için dişlerin çürüksüz olması gerekir, çünkü uygulamanın amacı dişte çürük oluşmadan, anestezi gerektirecek bir tedavinin önlemini almak ve dişte madde kaybını minimuma indirmektir. Fissür örtücü uygulaması anestezisiz, ağrısız, pratik bir uygulama olduğu için hem çocuklar hem de bizler tarafından çok sevilmektedir.
- Süt dişlerine dolgu yapılır mı?
Tabi ki, pedodonti yani çocuk diş hekimliği dediğimiz uzmanlık alanı büyük oranda süt dişleri sağlığının idamesi üzerine kurulmuş bir branştır. Sağlıklı süt dişi dizilimine sahip olmayan bir çocuğumuzda; sağlıklı ve düzenli daimi diş diziliminden bahsedemeyiz ne yazık ki. Bu nedenle amacımız çürümeden koruma altına alınmış süt dişleri; lakin çürük başlamışsa da dişin erken çekimine neden olacak kadar ilerlemesine izin vermeden dolgusunun veya gereken tedavisinin yapılması. Özellikle süt azı dişlerinin ağızda 11-12 yaşına kadar kalacağını ve çocuklardaki çürük ilerleme hızının yüksek olduğunu düşünürsek; erken tedavinin önemi daha ön plana çıkmaktadır.
- Yer tutucu uygulamasındaki amaç nedir?
Yer tutucu, erken süt dişi kayıplarının neden olacağı yer kaybını önlemek adına yapılan sabit ya da hareketli olarak planlanan apareylerdir. Yapılmadığı takdirde komşu dişler çekim boşluğuna doğru devrilerek ilerde gelecek olan daimi dişin yer kaybına neden olurlar. Çocukta bu nedenle oluşacak yer darlığı ve neticesindeki çapraşık diş dizilimi ise uzun ortodontik tedavileri gerektirebilmektedir.
- Anestezi uygulaması da yapıyorsunuz. Anestezi uygulamasını kimlere ve niçin yapıyorsunuz?
Evet, birçok hastamızın diş tedavilerini de genel anestezi altında yapmaktayız. Genel anestezi altında diş tedavilerini planladığımız hastalarımız öncelikli olarak ağız içerisinde çoklu dental işlemlere izin veremeyecek kadar küçük yaşta olan; yani 5 yaş altı olan hastalarımızdır. Minik hastalarımızın ardından daha büyük yaş grubunda olsa dahi yüksek kaygı ve korku taşıyan, muayeneye dahi yanaşmayan ve klinikte denememize rağmen koopere olamadığımız çocuklar gelmektedir. Genel anestezi altında diş tedavilerinin en büyük avantajı çocukta var olan kaygıyı arttırmadan, fobiye dönüştürmeden, tüm komplike tedavilerin aynı seansta tek seferde yapılabilmesine imkan tanıması. Birçok ebeveyn için bazen akılda soru işaretleri barındıran ‘genel anestezi altında diş tedavileri’ uzman ve deneyimli bir çocuk diş hekimi ve tecrübeli anestezi ekibiyle yapıldığında güvenli bir yöntemdir ve uzun yıllardır uygulanmaktadır. Bunun dışında lokal anestezi alerjisi bulunan, zihinsel ya da fiziksel engelli çocuklarımıza da genel aneztezi altında diş tedavileri uygulanabilmektedir.
- İzin verirseniz tek kelimeden oluşan tek kelimelik cevaplı sorular sormak istiyorum.
Çocuk: Canımız.
Korku: Önlenebilir.
Florür: Diş dostu.
Koruyucu Dolgu: En sevilen.
Uzman Çocuk Diş Hekimi Gamze Topçuoğlu İletişim Bilgileri