Geçmişten bugüne, kitapların insan hayatındaki yeri üzerinde hep kalınmış ve okumayı, fikri besleyen çok önemli kaynaklardan biri kabul edilmiştir. İnsanın büyük ve dolu bilgi kaynaklarına ulaşabilmeleri, yeni bilgi ve kazanımlar edinmesi, hızlı gelişen hayat koşullarına uyum sağlaması okuma etkinlikleri sayesinde mümkün olmaktadır. İnsanın karakterinin oluşmasında, hayatının zenginleşmesinde okumanın, kitaplığın önemli yeri olduğu bilinir. Kişinin yaşamında çok önemli yer olan okumanın, süreklilik halinde olması için temelleri okul öncesinde başlanmalıdır. Çocuklar okumaya başlamadan önce okuma hevesini kazanmalıdır. Okul öncesi kitaplarla tanışan, bir büyüğünün ağzından kitaptaki yazıların, eğlenceli masallara, hikayelere, öykülere dönüştüğünü gören çocuğun okumaya karşı olan ilgisi artacaktır. Okuma alışkanlığının ilköğretim başlangıcında ise nitelikli bir ana dili eğitimiyle en temel okuryazarlığı edinen bireye okuma alışkanlığı kazandırılmalıdır.
Çocukların okuma alışkanlığını kazanmalarında birçok etki vardır. Aile, bu alışkanlığın temelinin atıldığı bir kurumdur. Bu sebeple ailelerin rolü çok önemlidir. Anne ve baba, çocuğun okuma alışkanlığının kazanmasında ve bunu hayat tarzı haline getirmesinde önder olmalıdır. Aileler okuma alışkanlığının kazandırılmasında model olmanın yanı sıra yönlendirerek de katkıda bulunurlar. Anne-babalar öncelikle çocuğun gelişim özelliklerini bilmelidir. Bunun için çocuk gelişimine ilişkin eserleri bol okumalı; çocuğu tanımalı, onun ihtiyaçlarını, dikkate almalıdır. Hangi yaş grubu için hangi kitapların uygun olduğunu bilmeli, faydalı kitapları seçebilmelidir. Çocuk kitaplıkları, çocukların hatta bebeklerin kitaplıklarla ilk buluşacakları ortamlar olması sebebiyle yeri çok önemlidir. Çocuğun kitaplarla dolu ortamda rahat şekilde verimli zaman geçirmesi adına çocukların yaş ve gelişim düzeylerine göre ortamın oluşturulması gerekir. Kütüphanelerde kullanılan renklerin de iç karartıcı olmaması ferah bir ortamın olması için renk seçimine dikkat edilmesi gerekir. Havasız bir yerde uzun süre durulamayacağı için, ortamın havadar olması, okuma salonlarının yeterli aydınlığa da sahip olması önemlidir. Çocuk kitaplıklarında farklı kitapların çok sayıda olması çocukların dilediği kitapları tercih edip okumasına fırsat verir.
Çocuklar her an oyun içerisinde yer almaktan hoşlanırlar. Bu sebeple kütüphanelerde eğitici ve öğretici oyunlar yapılabilir. Çocuk kitaplarından herhangi bir bölüm tiyatro şeklinde yapılabilir. Bu sırada her hafta veya her ay tanınan bir kişinin okuma salonlarına gelerek kitabın bir bölümünü okuyup kitabın yaşamımızdaki öneminden bahsetmesi çocukların kitaplara olan sevgisini ve merakını arttıracaktır.
Çocuklarla olumlu iletişim çocukların mutlu şekilde kütüphaneye gitmelerini ve kitapların içine girmesini sağlar. Çocuklarda kitap alışkanlığın oluşmasında orada bulunan çalışanların çocuklarla iyi sohbet kurmalarının etkisi çok büyüktür. Aynı şey fuarlarda da geçerlidir. Çocuklarda kitap alışkanlığını oluşturmak için ailenin ve okuma salonlarının arasında işbirliğinin olması gerekir. Çocuk kütüphaneleri, okuma salonları/kitaplıkları da çocukların bilgi kazanma, eğlenme ve kitap ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde oluşturulmalı ve yaratıcı faaliyetler düzenleyerek de çocukların ilgisini çekebilmelidir.
Kitap bir insana verilecek en değerli hediyedir. Her akşam eve hediye ile dışarıdan eve gelen bir anne veya bir baba, bütün çocukların en büyük hayalidir. Bu hediye eğer çikolata yerine, yaşına uygun kitap olursa, hediye almanın sevindirici bir olay olduğu hissi oluşturmaktan ziyade, bunun eğlendirici ve aynı zamanda değerli bir hediye olduğu görüşünü uyandırır.
Yaş grubuna göre kitap seçimleri
0-3 Yaş İçin;
- Dokunsal uyaranı bol,
- Yırtılmaması için kalın sayfalı,
- Ellerinin boyutlarına uygun,
- Kelime sayısı bakımından az, bol resimli,
- Tanıdık nesneler (hayvan, eşya, meyve vs) içeren,
- Sesli ve parlak renkli kitaplar tercih edilmeli.
3-5 Yaş İçin:
- Anlaşılır bir dili olan,
- Eğlenceli,
- Tanıdık durumların anlatıldığı,
- Hayal gücünü geliştirebilecek,
- Çocuğu soru sormaya teşvik edecek,
- Ayrıntılı resimleri olan kitaplar seçilmeli.
5-8 Yaş İçin:
- Güçlü hikayeleri ve güçlü karakterleri olan,
- Sadece iyi-doğru değil, kötü-yanlış karakterleri de içeren,
- Anlaşılır ve sade bir dili olan,
- Eğlenceli,
- Tanıdık ifadeler içeren,
- İlgi alanlarına giren,
- Okumayı yeni öğrenen çocuklar için kısa ve büyük harflerle yazılmış kitaplar olmalı.
8-12 Yaş İçin:
- Yaratıcılığı motive eden, sonunu kendinin tahmin edebileceği, hakkında sohbet edebileceği,
- Türkçe’nin uygun kullanıldığı,
- Çocuğun karakter, ilgi ve zevkine uygun,
- Sadece mesaj kaygısı taşımayan, beyin fırtınası yapabileceği,
- Kendisinin seçebileceği kitaplar seçilebilir.
İyi birer okuyucu olmamız dileğiyle 🙂
