Psikolojik bağışıklık kazanımı için 0-6 yaş dönemine vurgu yapmak isterim. Birçok becerilerimizi kazanıp geliştirdiğimiz gibi duygusal dayanıklılık ve psikolojik sağlamlık da öğrenilir, kazanılır ve geliştirilir. Bu kazanımı sağlamada bebeklik ve ilk çocukluk dönemi çok önemlidir. Elbette ki ergenlik ve yetişkinlik döneminde de birçok kazanım olacaktır. Çünkü gelişim yaşam boyu…
Ancak 0-6 yaşa bakacak olursak, somut bir örnekle sunmak isterim. Binaların sağlamlığının temeli ile ne kadar yakından ilişkili olduğunu hepimiz biliyoruz. Bunu aynen insanlık içinde söyleyebiliriz. Sağlıklı bir yetişkin kişiliği için sağlıklı bir çocukluk dönemine ihtiyaç vardır.
Çocukluk döneminde psikolojik bağışıklık kazanımı için çocuklara fırsat vermek lazım. Her sorunu ebeveyn çözmemeli. Evet, bazen çocuk çözüm bulamayabilir. Ağlayabilir, üzülebilir ve dışlanabilir. Ama baktığımızda bunlar hayatın içerisinde yok mu? Evet var. Bir çocuğun geleceğe yetişmesi için zorluklarla karşılaşması, mücadele etmesi ve yenilmesi de gerekiyor. Gerekiyor, çünkü böylesi durumlarla karşılaştığında baş etme becerilerini geliştirecek. İşte böyle yetişen çocuk hayata hazırlanıyor. Çünkü bir çocuk 5 yaşında kalmayacak. 15’i var 25’i var 35’i var…
Çocuk tabii ki yanlış kararlar da verecek. Ve böylece doğru-yanlış kavramı gelişecek. Harekete geçen deneyen çocuğun yapamadığını fark eden ebeveyn müdahale eder “Bu böyle olmaz bak işte böyle olacak” der ise çocuğun öğreneceği tek şey, annesinin kendisinden daha iyi yaptığı olacaktır. Böylelikle çocuğun özgüveni azaltılıyor ve baş etme becerileri kırılıyor. Küçücük cümleler, sizin için anlık olsa da çocuğun psikolojik bağışıklık kazanımında çok önemli detaylar.
Çocuklar dünyaya merakla bakarlar. Öğrenmeye şevkleri vardır. 3 yaşında bir çocuk büyük bir ağaç gördüğünde hayretle bakabilir, uçan bir martı gördüğünde şaşırabilir. Ebeveyn bu manzaralarla 30-40 senedir tanık oluyor olabilir. Ebeveyn için sıradan geliyor olabilir ancak çocuk bunu ilk defa görüyor ve hayretle izliyor. O an hayret edişlerine, şaşkınca bakışlarına tanık ve ortak olmalıdır. Onunla heyecanlanmalıdır. Çocuk fark ettiği ve keşfettiği birçok şeyde tanık göremezse merak duygusu körelecektir. Ve merak etmek, öğrenmek adına atılan ilk adımdır.
Çocukluk döneminde kazandığımız psikolojik bağışıklık bizi duygusal dayanıklılık ve psikolojik sağlamlık anlamında güçlü kılar. Ancak şöyle ki, çocukluk döneminde yeteri kadar olumlu yönde psikolojik bağışıklık sağlanmamışsa yetişkin birer birey olduğunda bu sağlamlığı sağlamak bireyin elindedir. Hayatının kurbanı ya da hayatının kahramanı olmak yetişkinin elindedir. Sürekli kurban psikolojisinde hissetmek ve bu esaret içerisinde kalmak ya da silkelenip ayağa kalkmak, sorumluluklar almak, sağlıklı yetişkin adımları atıp şimdi ve burada ya, ana odaklanıp hayatının değerini bilmek yetişkinin elindedir.
Yetişkin psikolojik bağışıklığını arttırmak adına kendisine odaklanmalı. İstediği ve istemediği şeylere… Eğer neyi istediğini ya da neyi istemediğini bilmiyorsa hislere odaklanılmalıdır. Uzun bir süre hisler not edilmelidir. Ve bir süre sonra okuyup değerlendirildiğinde, hisler ney istediğine ya da istemediğine götürecektir. Sınırlar olmalı ve kişinin kendisine ait alanı, benliği korumak ve psikolojik bağışıklığı arttırmak üzere yapılan bu adım bencillik değildir. Bütünlüğü korumak ve psikolojik refahı sağlamak için atılan bir adımdır. Kendi sınırını ve alanını bilen koruyan bir kişi diğerlerinin de sınır ve alanına saygı duyacaktır. İşe kendimizden başlamalıyız…
Hayatın anlamı neydi? Bu hayatın hiçbir anlamı yok… Gibi olumsuz düşünceler psikolojik bağışıklığı azaltacaktır. Hayatın anlamı aranmaz. Anlam yolculuktur, hayatına tanık edenler ve hayat meşgalendir. Aramaktansa yaşama odaklanmak yaşamın için ilham kaynağı olacaktır…
Yetişkin olduğunda psikolojik bağışıklığı sağlamak ve arttırmak bireyin sorumluluğundadır. Ve bu bağışıklık sistemini arttırmak adına benlik değerine özen gösterilmelidir. Bunu için kimliğine odaklanmak, sınırlarını oluşturmak, alanını korumak, olumsuz düşünceler içerisinde kendini kurban etmektense hayatın içinde olmak ve kendi hayatının kahramanı olmak, değerleri korumak, gelişmek ve üretmek seni sen yapacak ve psikolojik bağışıklığı arttıracaktır.
Çünkü yaşam buna değer!
