Pandemi Döneminde Stres İle Başa Çıkma Yöntemleri

0
174
pandemi döneminde stres

Tüm dünyayı etkisi altına alan pandemi nedeniyle bireyler fazlasıyla kaygı ve stres içerisinde. Stres altındaki kişi, strese karşı bazı tepkiler gösterir. Bu tepkiler, psikolojik dağılmayı önlemek ve yönetebilmek içindir.

Stres tepkisi, “Genel uyum belirtisi” (General Adaptation Syndrome) olarak da bilinir. Genel uyum belirtisinin üç basamağı vardır:

  1. Alarm dönemi
  2. Direnç dönemi
  3. Tükenme dönemi

Alarm dönemi; vücudun stresle ilk karşılaştığında verdiği tepkidir. Alarm tepkisinin yaşandığı dönem, stresi oluşturan durumu azaltmak için bedenin ve zihnin tam anlamıyla çalıştığı dönemdir. Fizyolojik olarak kasların gerginleştiği, duygu patlamalarının yaşandığı dönemdir. Kişi stresle ilk karşılaştığında vücudunda hemen alarm verilecektir yani kişi fizyolojik olarak bazı sıkıntılar yaşayacaktır

Direnç (savunma) dönemi; Eğer vücut alarm evresinde gösterdiği tepkilerle kendisini stresten kurtaramadıysa savunma geliştirecektir. Vücut bu aşamada strese karşı aşırı derecede direnç geliştirir. Stresin çok uzun sürmesi vücudun bütün enerji kaynaklarını tüketir.

Tükenme dönemi; Vücudun bütün enerji kaynaklarının tükenmesi sonucunda karşılaşılan durumdur. Vücudun savunma mekanizması yavaşça düşer ve vücut savunmasız kalır. Depresyon ve boş vermişlik yine bu safhada ortaya çıkar.

stres ile başa çıkma

Peptik ülser, hipertansiyon, kalp hastalıkları ve baş ağrılarının stres hastalıklarından oldukları bilinmektedir. Fakat stresten kaçmak mümkün değildir. Stresten kaçmaya çalışmak yemekten, içmekten, çalışmaktan kaçmak gibi bir şey olur. Amaç stresle başa çıkmayı öğrenmek olmalıdır.

Stresin birey üzerinde kısa ve uzun dönemli etkileri vardır. Bedensel düzeyde stres tepkisi karşısında, depolanmış şeker ve yağ kana karışır; solunum sayısı, kalp vurum sayısı, kan basıncı, kas gerilimi artar, göz bebekleri büyür ve sindirim yavaşlar veya durur. Fiziksel, iş ile ilgili, çevresel, sosyal ve ruhsal stres verici kaynaklar, kısa dönemli fizyolojik, duygusal ve zihinsel etkiler yaratır.

Sonuçta stres, üretkenliğin azalması, yaşamdan zevk alamama, ilişkilerde uzaklaşma biçiminde, çeşitli kronik hastalıklara da neden olarak, kendini gösterebilir.

Günümüzde birçok araştırma, uygulamalı gevşeme tekniklerinin  yararından bahsetmektedir.

Gevşeme eğitiminde, önce doğru nefes almayı öğrenmek gerekir. İyi nefes ağır, derin ve sessiz olandır. Ciğerlerimiz sadece nefes almak için değil; duygusal olarak kendimizi anlatmanın da bir yoludur. Stresin yoğunlu arttıkça kişi nefes nefese kalır. Normalde dakikada 16 nefes alınırken, stres altında bu sayı 20’ye çıkabilir. Nefes alış verişi sıklaşınca göğüs ağrısı, çarpıntılar, kalp ağrıları, sık bayılmalar, baş dönmesi, hafıza bozuklukları, dikkatsizlik, endişe ve paniğe benzer semptomlar görülebilir. Bütün bunlar için yavaşça, sakin ve derinden nefes almaya çalışılmalıdır

Örneğin, nefes üçe kadar sayılarak alınmalı, on ikiye kadar sayarak tutulmalı ve nefes verme altıya kadar sayarak tamamlanmalıdır. (Baltaş ve Baltaş, 1988, Norfolk, 1989). Her sayı bir saniyeye karşılık olarak düşünülebilir. Gevşeyip dinlenebilmek için kollar bacaklara değecek şekilde, baş ve vücut öne eğik olarak rahat oturunuz. Mümkünse bacak bacak üstüne atmayınız. Bu pozisyonu aldıktan sonra şunları yapınız: Kendi kendinize “nefes al” (inhale) deyiniz ve nefes alınız. Nefesi vermeden önce “gevşe” (relax) deyiniz ve nefesinizi veriniz. Nefes alıp verme hareketinizi bu sözcüklere bağlamayı öğreniniz, Bunu her gevşeme eğitiminden önce iki-üç kere yapınız.

pandemi dönemi

Daha sonra vücudunuzu gözden geçirerek gergin olan kaslarınızı fark etmeye çalışınız ve mümkün olduğu kadar gevşetiniz. Özellikle, eller, çene, ense, dil, yüz ve alın kaslarınızı gevşetmeye çalışınız. Gevşetemediğinizi hissederseniz, bu kaslarınızı ayrı ayrı önce geriniz sonra da gevşek bırakınız. Büyük kas grupları ikiye ayrılır ve şu sıraya göre çalışılabilir: Birinci aşama: Eller, kollar, yüz, boyun, omuz kasları. İkinci aşama: Sırt, göğüs, karın, nefes alma, kalçalar, bacaklar ve ayaklarla ilgili kaslar (Öst, 1986; Ersever, 1988). ‘Bu kaslarınızı sırasıyla geriniz. Gerginliği 5 saniye kadar devam ettiriniz. Her kası iki kere gerebilirsiniz.

Bu kas gevşetme hareketlerini yaparken gözlerinizi kapatabilirsiniz.

Ellerinizin, ayaklarınızın ve tüm vücudunuzun rahat ve sıcak olduğunu kendinize telkin ediniz. Ayrıca kendinizi bir kumsalda, güneş altında hayal ediniz. Sahile çarpan pırıl pırıl dalgaların ve martıların seslerini duymaya çalışınız. Ya da bir kırda olduğunuzu, rengarenk çiçekleri ve kuşların sesini hayal ediniz. Veya kendinizi iyi hissedeceğiniz bir yerde ya da bir kişiyle hayal ediniz ve bir yandan da kaslarınızı önce geriniz sonra gevşetiniz.

Gevşeme uygulamasına başlamadan önce, kendinizi nasıl hissediyorsanız, gevşeme derecenizi bir sayı ile belirtiniz. Aynı şeyi, uygulamadan hemen sonra da yapınız. Düzenli olarak yapılan nefes ve progresif kas gevşeme tekniğini kullandığınızda fazlaca işe yaradığını göreceksiniz.

CEVAP VER

Yorumunuzu yazınız
Adınızı yazınız