Merhaba Leyla Hanım, Kadinja.com olarak röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederiz.
- İlk başta sizi tanımak istiyoruz. Bize kendinizi tanıtır mısınız?
Ben, Samsun doğumluyum. İlk, ortaokul, lise ve Üniversiteyi Samsun’da okudum. Mecburi hizmet için Okmeydanı SSK hastanesine tayin oldum. Pratisyen hekimlik sürecimden sonra Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde Anatomi Anabilim Dalında Anatomi ihtisası yaptım. Arkasından Haydarpaşa Numune Hastanesinde Genel Cerrahi ihtisasını tamamladım. Yurt dışında Almanya ve İtalya’da meme kanseri cerrahisi üzerine çalışmalarda bulundum. Halen Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi / Meme Cerrahisi anabilim dalında, Anabilim Dalı Başkanı olarak görev yapmaktayım.
- Doktor olmaya neden ve nasıl karar verdiniz?
Yakın bir akrabamızın genel cerrah oluşu ve o dönemde aile içinde sonsuz saygı görmesi beni çok etkilemişti. İlkokul dönemimden beri bu gözlem benim de doktorluk mesleğini seçmemde, hatta genel cerrah olmamda etkin olmuştur.
- Üniversiteden mezun olurken aklınızda başka bir uzmanlık alanı var mıydı? Sizi genel cerrahi alanına yönlendiren ne oldu?
Başka bir uzmanlık dalı hiç düşünmedim. Sadece öncesinde cerrahi için bir temel oluşturacağı düşüncesi ile Anatomi ihtisası yaptım.
- Genel cerrahi nedir? Genel cerrahlar hangi tür rahatsızlıklarla ilgilenir? Sizin genel cerrahideki ilgi alanlarınız nelerdir?
Eskiden Genel Cerrahi, çocuk cerrahisi ve ortopediyi de içine almaktayken günümüzde tiroid, sindirim sistemi, meme hastalıkları ve acil yaralanmalar ve akut batın cerrahisi ve organ nakli gibi geniş bir yelpazeyi içeren bir bölümdür.
Benim ilgi alanım Meme kanseri ve iyi huylu hastalıklarının tanı ve cerrahisidir.
- Meme cerrahisi alanında isminiz sıklıkla duymaktayız. Meme kanseri nedir? Meme kanserinin belirtileri nelerdir?
Meme, süt bezleri ve burada üretilen sütü meme başına taşıyan kanallardan oluşur.
Meme kanseri, süt bezleri veya süt kanalları döşeyen hücrelerin, çeşitli etkenler sonucu kontrol dışı çoğalması ile ortaya çıkan ve başka organlara yayılma potansiyeli taşıyan tümöral bir oluşumdur.
Meme kanserinin erken dönem bulguları çok belirgin olmayabilir. Kanser ilerledikçe, memelerde kadının dikkatle izlemesi gereken bazı değişiklikler ortaya çıkar.
Bu değişiklikler; memede veya koltukaltında kitle ele gelmesi, memenin boyutunda veya şeklinde değişiklik olması, meme başından akıntı gelmesi, memenin veya meme başının derisinde renk değişikliği olması ya da özellik değiştirmesi olarak sıralanır.
- Meme kanserinde erken tanı konulmasının ne gibi avantajları bulunmaktadır? Meme kanseri tanısının konulabilmesi için ne gibi yöntemler uygulanmaktadır?
Meme kanserinde erken tanı çok önemlidir. Erken tanı konulduğunda meme koruyucu cerrahi dediğimiz, sadece kitlenin alınması şeklinde bir cerrahi uyguluyoruz; böylece organı koruyan bir yaklaşım sağlıyoruz. Ancak geç kalındığında, mastektomi denilen, memenin alındığı bir ameliyat yapıyoruz ve bu hastaların yaşam kalitesini kötü etkileyen sonuçlara neden olabiliyor.
Mutlaka tarama mamografilerinin 40 yaşından itibaren yıllık olarak yapılması gerekmektedir. Ailesel ve genetik meme kanseri olan kişilerde bu tarama testlerine daha erken yaşlarda başlanılmalıdır. Kendi kendine meme muayenesi konusunda tüm kadınların 20 yaşından başlayarak bilinçlendirilmesi çok önemlidir. 20 yaşından sonra 2-3 yılda bir mutlaka hekim muayenesi yapılmalıdır. Hastanede diğer meme patolojilerini ortaya koyan ultrasonografi, meme MR’ı ve bir kitle varlığında kalın iğne biyopsilerinin yapılması önerilmektedir.
- Meme kanserine yakalanan hastalar için ne gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır?
Erken evre meme kanserinde sadece kitlenin alındığı meme koruyucu cerrahi yapılmakta. Daha ileri dönemde saptanırsa mastektomi dediğimiz, memenin tamamen çıkarıldığı bir cerrahi yöntem seçilmekte. Lokal ileri veya metastatik denilen meme kanserlerinde ise önce kemoterapi ile kanserin kontrolü sağlandıktan sonra cerrahi yöntemler seçilebilmekte veya cerrahi edilmeden hastalar takip edilebilmektedir. Meme cerrahisinde koltuk altı lenf bezlerinde sıçrama varsa bu bezler de alınabilmekte; ameliyat esnasında bu lenf bezlerinde sıçrama olup olmadığını sentinel lenf nodu örneklemesi denilen bir yöntemle anlayabilmekteyiz.
- Meme kanserinden kurtulma oranı nedir?
Meme kanseri, kitle elimize gelmeden önce saptanabilirse, kişinin hastalıktan kurtulma şansı yüzde 100’dür. Evre 0- I (0-1) meme kanserinde 5 yıllık sürvi (sağ kalım, yaşam beklentisi) %100’e yakındır. Evre II (2) meme kanserinde 5 yıllık sürvi (sağ kalım, yaşam beklentisi) %93, Evre III (3) meme kanserinde %72, Evre IV (4) meme kanserinde %22 civarındadır.
- Mamografi nedir? Mamografi uygulamasının faydaları nelerdir?
Mamografi meme dokusunun röntgen ışını kullanılarak radyolojik görüntüsünün elde edildiği ve kanser teşhisinde kullanılan bir görüntüleme yöntemidir. Elle yapılan muayenelerde fark edilemeyecek kadar küçük değişiklikler ve kitleler mamografi yöntemi ile kolayca teşhis edilebilir. Erken teşhis için memesinde herhangi bir değişiklik fark etmeyen 40 yaş üzerindeki her kadın yıllık mamografi çektirmelidir. Böylece meme kanserinin ele gelen büyüklüğe ulaşmadan yakalanması mümkün olur.
- Bir kadın ne kadar sıklıkla mamografi yaptırmalıdır?
40 yaşından sonra her kadın yılda bir kez mamografi çektirmelidir. Daha genç yaşlarda tarama ise klinik muayene ile gerek görüldüğünde yapılabilir. Yüksek risk grubundaki genç kadınlarda aile ve yakın akrabalarda meme kanseri varsa mamografi ile tarama aile ve yakının kanser tanısı aldığı yaşın 10 yıl öncesinden başlamalıdır.
- Meme kanseri dışında memede oluşabilecek başka rahatsızlıklarda var mıdır?
Meme kanseri dışında memede, mastalji dediğimiz meme ağrısı, fibroadenom , fibrokistik hastalık, mastit, meme absesi, periduktal mastit, meme başı akıntısı gibi iyi huylu meme hastalıkları ortaya çıkabilmektedir.
- Lenfödem nedir? Lenfödem tedavisinde neler yapılmaktadır?
Lenfödem, lenfatik sistemdeki bozukluktan dolayı hücreler arası sıvıda meydana gelen artış olarak tanımlanıyor. Hangi nedenle olursa olsun lenfatik sistem düzgün bir şekilde çalışmıyorsa veya damarlar uygun bir şekilde sıvıyı drene edemiyorsa, dokular içinde sıvı birikebiliyor. Biriken sıvı miktarı lenfatik sistemin taşıma kapasitesinden büyükse lenfödem oluşuyor.
Lenfödem tedavisinde uygulanacak yöntemler; manuel lenf drenajı, kompresyon (bandaj ve çorap), cilt bakımı ve egzersizi içerir.
- Lenfödem tanısı konulan bir hasta nelerden uzak durmalıdır? Lenfödem hastası bir kişi spor yapabilmekte midir?
Lenfödem tanısı konulan bir hasta; enfeksiyon (kesikler, enjeksiyonlar, böcek ısırmaları, yanıklar)dan korunmalı, aşırı kilo alma ve dengesiz beslenme, yetersiz veya aşırı egzersiz, kolun aşırı ısıya maruz kalması, ağır yük kaldırma, kolun baş üzeri pozisyonda uzun ve yorucu çalışması, uzun yolculuklar (özellikle uçak yolculukları), etkilenen kol veya bacağın sıkılması (tansiyon ölçülmesi, sıkı saat, sıkı kıyafetler) gibi durumlara dikkat etmelidir.
Kola ağır ve yük bindiren sporlardan kaçınılmalı. Aerobik istenmeyen durumlara neden olabiliyor. Bu kişiler için en ideal sporlar, yüzme ve dalmadır.
- Hem Türkiye’de hem de dünya üzerinde tıp alanında birçok bilimsel kuruluşa üyesiniz. Ulusal ve uluslar arası hakemli birçok dergide yayımlanan makaleleriniz de bulunmaktadır. Bunlara yoğun iş temponuzda nasıl zaman ayırıyorsunuz?
Hekimlik mesleği belli bir disiplin gerektirir. Bu disiplin içinde çalışma, okuma, bilgilerinizi hastalara uygulama ve sonuçlarınızı akademik dünyaya sunmak durumundasınız. Dolayısı ile buna ayırdığınız zaman aslında işinizin bir parçası oluyor.
- Genel cerrahi alanında uzmanlaşmak isteyen genç doktorlara ne gibi önerilerde bulunursunuz?
Genel cerrahi çok geniş bir alan. Bu nedenle her genel cerrahın her konuya hakim olması mümkün değildir. O nedenle genç doktorların bir konuda spesifik çalışmalarını öneririm. Çünkü dünya artık değişiyor. Hastalar bilinçli ve en iyi hizmeti almak istiyorlar. Bu nedenle de hekimin bu hastalara cevap verecek ileri bilgi birikimine sahip olması gerekiyor. Bu da ancak bir konuda uzmanlaşmak ile olur. Bu konular meme cerrahisi, tiroit cerrahisi, obezite ve proktoloji vb. gibi konulardır.
- İzin verirseniz tek kelimeden oluşan tek kelimelik cevaplı sorular sormak istiyorum.
Meme Kanseri: Meme bezi ve süt kanallarını döşeyen epitelin anormal çoğalması sonrası ortaya çıkan ve metastaz yapma potansiyeli olan tümoral oluşumdur.
Mamografi: Mamografi meme dokusunun röntgen ışını kullanılarak radyolojik görüntüsünün elde edildiği ve kanser teşhisinde kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Lenfödem: Lenfödem, lenfatik sistemdeki bozukluktan dolayı hücreler arası sıvıda meydana gelen artış.
Genel Cerrahi: Genel cerrahi, vücutta sistemik ve yerel sorunların cerrahi yöntemlerle tedavisi yanında, genel prensipler (yara iyileşmesi, yaralanmaya metabolik ve endokrin cevap gibi) konuları içeren ve gelişimleri açısından pek çok cerrahi ve temel tıp dalını etkilemiş bir teknik disiplindir.
Genel Cerrahi ve Meme Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Leyla Zer İletişim Bilgileri:
