Bel Ağrıları
Yaşam boyu görülme oranı %84 olan bir halk sağlığı problemidir. Bel ağrısı; ağrıma, acıma, batma, yanma şeklinde keskin veya künt karakterde hissedilebilir. Bazen noktasal olurken bazı durumlarda yaygın tarzda olacağından yeri tam tespit edilemeyebilir. Kişilerdeki bel ağrıları problemleri, %90’ı altı hafta içerisinde kendiliğinden iyileşirken; kalan %10’luk kısmı kronik bel ağrısına dönüştüğü görülmüştür.
- Akut Bel Ağrısı
Altı haftadan az sürede görülen ani başlangıçlı ve keskin ağrılardır. Bu ağrılar bir aktivite (ağır kaldırma) ya da travma (çarpma, düşme) sonrası görülebileceği gibi belirgin bir neden olmadan da ortaya çıkabilir. En sık görülen ağrı tipi mekanik bel ağrılarıdır. Mekanik bel ağrıları, omurgada herhangi bir problem olmadan bel kaslarından kaynaklı ortaya çıkar. Bu durum fiziksel aktivite (hareket) ile artarken, dinlenme ile azalmaktadır. Risk faktörlerini sıralayacak olursak;
- Uzun süre bilgisayar başında çalışmak.
- Uzun süre pozisyon değiştirmeden oturmak, uzun süre araç kullanmak.
- Hareketsiz, iş ve yaşam düzenine sahip olmak.
- Yanlış pozisyonda ağırlık kaldırmak.
- Sırt çantası veya diğer çantaların uygun olmayan pozisyonda taşınması.
- Terli vücutla rüzgar, soğuk veya klimaya maruz kalmak.
- Sigara kullanımı ve aşırı kilolu olmak.
Psikolojik olarak stresli, işinden memnun olmayanların bel ağrısına yakalanma riski yüksektir.
- Kronik Bel Ağrısı
Üç aydan uzun süredir var olan bel ağrılarıdır. Ağrının başlamasında çoğunlukla biyomedikal faktörler etkili olurken zamanla eklenen psikososyal ve çevresel faktörler ağrının şiddetlenmesine ve özrün oluşmasına neden olur.
Günlük Yaşamda Alacağımız Bir Takım Önlemler
- Bel sağlığı, kiloyu sevmez. İdeal kiloda olunmalıdır.
- Hareketli olmak ve egzersiz yapmak önemlidir. Bel ve karın kasları güçlendirilmelidir. Çünkü güçsüz kaslarla travmalara açık oluruz.
- Ağır yük kaldırmaktan kaçınılmalı. Gerekli durumlarda, ağır nesneler; beli dik pozisyonda tutup, dizleri bükerek çömelip, desteği bacaklardan alarak kaldırılmalı. Taşırken gövdeye yakın tutulmalıdır.
- Çalışma masasına yakın oturulmalı, otururken ayakların yerle temas etmesi önemlidir.
- Araba kullanırken gevşek oturmaktan kaçınılmalı. Bel kavisini koruyacak bir yastık tercih edilmelidir.
- Araba kullanırken ayakların pedallara olan uzaklığı çok olmamalıdır.
- Ayakta uzun süre durmaktan sakınılmalı.
- Uzun süre oturmaktan kaçınılmalı. İş gereği oturuyorsak, yarım saatte bir ayağa kalkıp vücudumuzu esnetmeliyiz.
- Üzerine yatıldığında şekil değiştirmeyen yatak tercih edilmelidir.
- Geniş bir yatak seçmek, sık sık pozisyon değiştirmeye olanak vereceği için daha uygundur.
- Yatağa yatarken sağa dönülmeli ve dizler biraz karna doğru çekilmelidir.
- Yataktan kalkarken yan dönülüp ellerle yataktan destek alarak yatak kenarında oturup daha sonra kalkılmalıdır. Ani hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Stresle başa çıkma yöntemleri geliştirilmelidir (gevşeme, nefes egzersizleri vs.).
- Günlük yürüyüşler ve yüzme, bel ağrısını önlemek için faydalı aktivitelerdendir.
- Farklı sporlarla uğraşanların spora başlamadan önce ısınma ve spor sonrasında da soğuma egzersizlerini yapmaları olası sakatlıkların önüne geçecektir.
- Sigara içilmemeli, aşırı çay ve kahve tüketiminden kaçınılmalıdır.
Bel Ağrılarına Ne İyi Gelir?
- Egzersiz
Bel ağrısında genelde, günlük aktivitelerden kaçınmak, yatarak vakit geçirmek gerektiğine inanılır. Fakat özellikle akut ağrılarda “tolere edilebildiği ölçüde” aktif kalmak önerilir. Aktivitenin devamı, kan akımını hızlandırır, inflamasyonu ve kas gerginliğini azaltır. Kısa bir yürüyüş, yoga, yüzme veya hafif derecede başka yapılacak aktiviteler ağrının hafiflemesine yardımcı olur.
Kronik bel ağrısı sorunu yaşayan kişiler, kaslarını esnek ve güçlü tutmaya yardımcı olmak için kuvvet ve germe egzersizlerini içeren düzenli egzersiz programına başlamalıdır. Düzenli egzersiz, gergin ve güçsüz kaslardan kaynaklanan bel ağrılarının tekrarlanmasını engeller.
- Sıcak ve Soğuk Uygulama
Belin zorlanmasına bağlı gelişen akut bel ağrıları için yaralanmadan hemen sonra bölgeye soğuk (buz) uygulamaları (15-20 dakika) yapılmalıdır. Uygulama sırasında cildi yanıktan korumak için buz, bir havlu ya da bezle sarılarak kullanılmalıdır. İlk 48 saat olan akut dönemde soğuk, sonrasında sıcak uygulama yapmak doğru olur.
- Esneme Hareketleri
Çeşitli esneme hareketleri bel ağrılarını hafifletmeye yardımcı olur. Aşağıdaki üç hareket 30 saniye boyunca (şiddetli ağrı olmadığı sürece) uygulanabilir.
1) Ayak parmaklarına dokunma: Ayak parmaklarına dokunmak için öne doğru eğilmek; hamstring adı verilen uyluğun arkasındaki kasları gererek, bel kaslarındaki gerginliği azaltmaya yardımcı olur.
2) Çocuk pozisyonu: Diz çökme pozisyonunda oturulur. Başınızı öne doğru uzatıp yere koyun. Kollarınızı başınızın önüne doğru uzatın.
3) Omurga kıvırma hareketi: Yere uzanılır. Sağ dizinizi bükün ve bacağınızı soldan vücudunuza doğru hareket ettirin. Gerginliği arttırmak için elinizle hafifçe bastırın. Diğer bacağınızla tekrarlayın.
