Yüz felci, sinir hasarına bağlı olarak yüz mimik kaslarında hareket kaybı gelişmesidir.

Yüz Felci Nedenleri Nelerdir?

Fasial sinir yüzdeki kasların bir çoğunu kulağın bazı bölümlerini kontrol eder. Beyinden çıkan bu sinir kemik boşluklarından geçerek  insan yüzüne yayılır. Fasial sinirin şişmesi, iltihaplanması, sıkışması nedeniyle görevini yerine getirmediği durumlarda oluşur. Soğuğa maruz kalma, yorgunluk, uykusuzluk, stres, beslenme bozukluğu gibi durumlarda hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir.

Genelde etkilenen kaslar:

Frontalis, Orbicularis oculi, Zygomatik Major, Levator Labi Superior, Orbicularis Oris, Procerus, Masseter, Temporalis, Mentalis, Depressor Labi İnferior.

Yüz Felcinin Ana Belirtileri

• Yüzün bir tarafına sarkık görünüm
• Göz kapağını açıp kapatamama
• Ağız köşesinin aşağıya kayması
• Konuşma bozuklukları
• Duyu kusurları

Yüz Egzersizleri

Zayıf tarafa tekrarlanan kontraksiyonlar, sağlam tarafa maksimum direnç verilir.

a.M.Frontalis: “Kaşlarınızı yukarı kaldırın.” Amaç, birbirine paralel kırışıklar oluşturmak.

b.M. Coorugator Supercilii: “Kaşlarınızı çatın.” Amaç , birbirine doğru kaşların çatılmasını sağlamak.

c.M. Orbicularis Oculi ve M. Levator Palpabrae Superior: “Gözlerinizi sıkıca kapatın.” ‘’Göz kapağınızı kapatın.’’ Amaç göz kapaklarını  sıkıca kapatma ve göz kapaklarını açma.

d.M.Procerus ve M.Nasalis : “Burnunuzu kırıştırın.” “Burun deliklerinizi genişletin.” Amaç, burun kanatları üzerinde kırışıklık yapma. Aşağı dışarı doğru germe yapılır, hasta burun kanatlarını genişletmeye çalışır.

e.Orbicularis Oris: “Dudaklarınızı büzün.” Amaç dudaklar kapalı bir şekilde üflemeye çalışmak.

f.M.Risorius ve M. Zygomaticus Major: “Gülümseyin.” Amaç her iki dudak köşelerinden aşağı ve içe doğru germe yapıp gülümsemesini istemek.

g.M.Levator Labii Superior: “Üst dudağınızı yukarı kaldırın.” Amaç dudak aşağı dışa doğru gerilerek üst dudak yukarı kaldırmaya çalışılır.

h.Depressor Labii İnferior: “Alt dudağınızı aşağı doğru itin.” Amaç dudak yukarı dışa doğru gerilerek alt dudak aşağı itilmeye çalışılır.

i.Mentalis: “Çenenizi kırıştırın.” Amaç, çene yukarı doğru çekilerek o bölgede kırışıklık oluşturmak.

Bu egzersizler her gün kişinin gelişim durumuna göre 6-10 tekrarlı 3 set şeklinde yapılır.

EV PROGRAMI:

Hasta her gün ayna karşısında ev programı olarak verilecek abartılı mimik hareketlerini, abartılı harf sayma tekniklerini, mum üfleme, balon şişirme, sakız çiğneme egzersizleri yapılmalıdır.

Örnek Egzersizler (Ayna karşısında bol tekrarlı çalışılır):

• Sıvılar pipetten içilmeye çalışılır. Dudak ve ağız çevresi kaslar kuvvetlendirilmeye çalışılır.
• Burun yüzeyi kırıştırılır. Burun delikleri genişletilmeye çalışılır.
• Üst dudak buruna doğru kıvrılır, yukarı doğru uzatılarak buruna dokunulmaya çalışılır.
• Dudaklar büzülerek ıslık çalınmaya çalışılınır.
• Ağız kapalı şekilde her iki yana sırasıyla şişirilmeye çalışılır.
• Dişleri göstererek ve göstermeden gülümseye çalışılınır.
• Gülerek ağız köşeleri kulaklara doğru çekilir.
• Çene öne doğru uzatılmaya çalışılır.
• Yumuşak bir diş fırçasıyla dudağa, dile, yanaklara doğru masaj.
• Sakız çiğneme yapılır.
• Gözler tam kapatılmaya, sıkmaya, yavaşça açılmaya çalışılır.
• Gözler açılabildiği kadar kocaman açılmaya çalışılır.

Koruyucu Fizyoterapi Yaklaşımları

• Yüz ılık tutulur.
• Daha fazla üşüme, rüzgar, toz engellenir.
• Göz korunur.
• Ağıza bant veya telden yapılmış atel (splint) uygulaması yapılır.

Hasta Eğitimi

• Hastalığın tanımı, semptom ve işaretleri, semptomların kişisel yönetimi, tedavi için gerekçeler, prognoz anlatılır.
• Ev programı egzersizlerin devamlılığının sonuçlarını, önemi anlatılır.
• Konuşmanın düzelmesi için dil ve konuşma terapistiyle multidisipliner çalışmanın önemi anlatılır.
• İstirahat, iş, günlük fiziksel aktiviteler, iş sürdürme hakkında bilgilendirme
• Hastaya stres ve benzeri faktörler ile baş edebilmesi için gevşeme egzersizleri verilir. Gözler kapatılıp yavaşça diyaframdan nefes alıp-verme sağlanır.
• Ekstremiteler sırasıyla 1 dakika kasılıp 2 dakika gevşetilmesi sağlanarak relaksasyon sağlanması öğretilir.
• Ailesiyle boş zaman aktivitelerinde yer alma; sevilen aktivitelerde yer alma, rahatlatan ortamlarda bulunmak teşvik edilir.