Merhaba Bora Bey, Kadinja.com olarak röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederiz.

1. Bora Bey kısaca kendinizden bahseder misiniz?

1966 yılında Ankara’da doğdum. İlk-orta-lise öğrenimimi TED Ankara Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1983-89 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde okudum. Mecburi hizmetimi Yozgat Boğazlayan’da tamamladıktan sora Hacettepe ÜTF Kalp ve Damar Cerrahisi’nde ihtisas yaptım.1997’de uzman, 2004’te doçent, 2011’de profesör oldum. 2017 de emekli oldum ve serbest çalışıyorum.

2. Kalp ve damar cerrahi uzmanı olmaya nasıl karar verdiniz?

3.sınıfta staj yaparken bir asistan dünyada bütün cerrahiler doku atar, çıkarır tek doku ekleyen cerrahi kalp cerrahisidir demişti zaten istiyordum ama bu söz beni çok etkilemişti.

3. Kalp ve damar hastalıkları denilince aklımıza neler gelmelidir?

Çok geniş bir yelpazeden bahsediyoruz aslında. Hem doğmalık hem edinsel hastalıklarımız var ancak günümüzde tabi ki dünyada 1 numaralı ölüm sebebi olan damar sertliği geliyor ama ben emekli olduktan sonra varise yani toplardamar hastalıklarına yöneldim. Sadece bununla uğraşıyorum.

4. Toplardamar hastalığı kısaca varis nedir ve neden oluşur?

Kanı kalbe geri taşıyan damarlar toplardamar (venler) olarak adlandırılır. Toplardamarlar, atar damarların aksine ince duvarlı ve kas tabakası çok ince yapılardır. Kanı kalbe doğru, yer çekimine karşı pasif olarak taşırlar. Bu damarlar kan akışının kalbe doğru tek yönlü olmasını sağlayan kapakçıklar içerirler. Ancak bu kapakçıklar, kalıtımsal ve edinsel (geçirilmiş flebit, gebelik gibi) bazı faktörler sonucu tahrip olurlarsa, kalbe dönen kan yer çekimi etkisiyle geri kaçar (reflü) ve bacak toplardamarlarında birikir. Yıllar içinde reflünün oluşturduğu basınç artışı nedeniyle kas tabakası içermeyen bu damarlar bütünlüğünü kaybetmeye başlar ve özellikle diz altındaki toplardamarlar şişer, genişler, kıvrımlı bir hal alır ve varisleri oluştururlar. Dolayısıyla, variste olayın nedeni toplardamarlardaki kapak yetmezliği, sonucu ise varislerin kendisidir.

5. Öğretmen hastalığı olarak da bilinen varis en çok kimlerde görülmektedir?

• Genetik (ailesel) geçiş.
• Hareketsiz yaşam.
• Uzun süre ayakta kalınan meslekler.
• Kadınlık hormonu taşıyor olmak.
• Tedavi için hormon kullanmak.
• Doğum kontrol hapı kullanmak.
• Gebelik (çok doğum yapmış olmak).

6. Varis oluşumu önlenebilir mi? Varisin belirtileri nelerdir?

• Bacak damarlarında belirginleşme yani klasik varisler.
• Damarların ciltten kabarıklaşmayla birlikte kıvrımlı hal almaları.
• Kılcal varisler.
• Ağrı (Ayakta kalmakla, akşama doğru artan, ayakları uzatmak ve yükseğe kaldırmakla azalan).
• Ağırlık, dolgunluk hissi.
• Şişme (Bileklerden başlayıp akşama doğru yükselen).
• Kaşıntı.
• Özellikle geceleri artan yanmalar.
• Kramplar (genelde geceleri).
• Ciltte renk değişiklikleri (mavi-kahve rengi genellikle bilekler çevresinde).
• Deride kalınlaşma ,sertleşme (İleri evrelerde).
• Yaralar (İleri evrelerde).

Bu belirtilerin birine veya birkaçına sahip olabilirsiniz. Şikâyetleriniz varislerin büyüklüğü veya sayısı ile orantılı değildir. Bayanlarda hamilelik ve menstruasyon (adet) sırasında varislerle ilgili belirtiler artar.

7. Varis tedavisi nasıl yapılmaktadır? Tedavi sonrasında nelere dikkat edilmelidir?

• Koruyucu hekimlik ve hasta eğitimi.
• İlaç tedavisi.
• Mekanik kompresyon (varis çorabı).

Girişimsel yöntemler:

• Skleroterapi
• Laser
• Ekzo Laser
• RF
• Endovenöz Laser
• RF Ablasyon
• Cerrahi tedaviler sonrasında kısa bir varis çorabı giyilmesi zorunluluğu dışında hiçbir kısıtlama yoktur. Normal hayatınıza devam edebilirsiniz.

8. Ameliyat seçenekleri nelerdir? Ne kadar vakit ayırmak gerekir?

Günümüzde modern tedavi seçenekleri arasında en fazla kullanılan seçenek Lazer ile varis tedavisidir. Klasik ameliyat yani damarın çıkarılması işlemi neredeyse terk edilmiştir. Klasik ameliyat süreci oldukça ağrılı, kanamalı, hastane yatışı ve genel anestezi gerektiren sonrasında da istirahat gerektiren bir teknikti. Ben kendi adıma 10 yıldır hiç yapmadım.

Lazere gelince lokal anestezi ile ağrı, sızı, kanama olmayan hastane yatışı gerektirmeyen, iş güç kaybına sebep olmayan bir yöntemdir. Yürüyerek gelir yürüyerek gidersiniz ve toplam ayırmanız gereken süre 4-5 saat civarındadır. İsterseniz ertesi gün dahi işinize gidebilir ya da yolculuk yapabilirsiniz.

9. Varis tedavi edilmezse ne gibi sorunlar yaşanabilir?

Öncelikle varisin sadece kozmetik değil bir sağlık sorunu olduğunu ve doktora gitmemiz gerektiğini bilmeliyiz. Varisleriniz kendiliğinden geçmez ve ne yaparsanız yapın ilerler öncelikle görünen varisleriniz daha da artacak takiben pıhtı riski olacaktır. Daha İleri vakalarda bacaklarda cilt değişiklikleri, renk değişiklikleri ve en son dönemde geçmeyen yaralar olabilir.

10. Varis çorapları işe yaramakta mıdır?

Varis çorapları sanılanın aksine tedavi edici değildir yani oluşan varisi geçirmez çorabın amacı hastanın şikayetlerini azaltmak, mevcutların ilerlemesini yavaşlatmak ve yenilerinin oluşumunu azaltmaktır.

11. Toplardamar tıkanıklığı ile beslenme arasında bir ilişki var mıdır?

Direk bir ilişki olmamakla beraber obezite ile kesinlikle ilişkilendirebiliriz.

12. Varis sorunu yaşamak istemeyenlere ne gibi önerilerde bulunursunuz?
    • Bir saatten daha uzun süre oturmayın, hareketsiz kalmayın ya da ayakta sabit kalmayın.
    • Bacaklara soğuk suyla aşağıdan yukarıya olmak kaydıyla duş yaptırabilirsiniz.
    • Bol giysileri tercih edin.
    • Topuklu ayakkabılar sıkıntılarınız arttıracaktır.
    • Mekanik destek uygulamak bacaklarınızı rahatlatabilir.(ayaklarınızı havaya kaldırmak ya da varis çorabı giymek gibi.)
    • Sigara kullanımının bırakılması önerilir.
    • Bitkisel maddeler kullanılabilir.
    • Kilo vermek.
    • Kullandığınız hormon içerikli ilaçlar özellikle doğum kontrol hapları şikayetlerinizin artmasına ve hastalığınızın ilerlemesine neden olabilir.
13. İzin verirseniz tek kelimeden oluşan tek kelimelik cevaplı sorular sormak istiyorum.

Varis: Sağlık sorunu.

Damar: Yaşam nehri.

Spor: Hayat tarzı.

Kalp ve Damar Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Bora Farsak İletişim Bilgileri