Omurga 33 adet kemikten oluşur. Diskler ise bu omurların arasında bulunan bir bağ dokudur. Disk, bu omurlar arasında yer alan kıkırdak ve jel doku yapısında ki bağ doku adeta yastık gibi şok emici gibi çalışır. Omurlar arasında bulunan disklerin, aşırı yüke maruz kalması yada yaşla birlikte disklerin içindeki kıkırdakımsı yapının su oranının azalmasından dolayı disk dışarıya doğru basınç yapar. Disk dışarıya doğru kabararak fıtıklaşır. Bu durumda bel fıtığı (lomber disk hernisi) adını alır. Bel bölgesinde en çok fıtıklaşma genel olarak L4-L5 yada L5-S1 disklerinde görülür.
Bel Fıtığının Belirtileri
- Belden başlayarak bacaklara doğru yayılan ağrı ve uyuşma
- Bel, bacak ve kalça ağrıları ve uyuşmalar
- Ayakta ve bacakta uyuşma, karıncalanmalar
- Hareket kısıtlılıkları
- Kas spazmları
- Yürüme ve oturmada zorlanma
- İdrar ve büyük abdest problemleri
Her uyuşma ya da belde ağrı bel fıtığı demek değildir.
Bel Fıtığının Sebepleri
- Uzun süre masa başı oturma
- Postür bozukluğu
- Hareketsiz yaşam
- Yanlış basma
- Tek taraflı kullanımlar
- Faset eklem sorunları
- Yaşa, kiloya ve fizyolojik nedenlerden kaynaklanan kas ve eklem problemleri
Bel Fıtığı Risk Faktörleri
- Obezite
- Uzun süre masa başında çalışanlar
- Ağır yük kaldırmayı gerektiren işlerde çalışanlar
- Uzun yol giden şoförler, eğilerek çalışan işçiler
- Sedanter (hareketsiz) yaşam
- Doğal bel kavisi artmış veya azalmış kişiler
- Kifoz veya skolyoz gibi postür sorunu olanlar
- Bacak boyu eşitsizliği olanlar
- Sigara kullananlar
Bel Fıtığı Teşhisi
Günümüzde manyetik rezonans (MR) ile bel fıtığı teşhisi konulmaktadır. Ayrıca fizyoterapideki klinik muayene ve testlerin de teşhiste önemi büyüktür.
Bel Fıtığı Tedavi Yöntemleri
Bel ağrılarının ancak %3’ü ameliyat edilmesi gerekli bel fıtıklarından kaynaklanmaktadır. Fıtıkları yaklaşık %97’si ameliyatsız bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
Fıtıklaşmış bir diskin cerrahi olmaksızın iyileşmesi ilk kez 1984 yılında yayınlanan bir vaka ile kayıtlara geçmiştir. Bu vaka raporunda 25 yaşındaki bel ağrılı bir hastanın tomografide tespit edilen bel fıtığının belirgin bir şekilde çekildiği gösterilmiştir. Günümüze kadar da binlerce vaka rapor edilmiş ve fıtıklaşmış bir diskin cerrahi olmadan da iyileşebilme ihtimali olduğu net şekilde ortaya konmuştur. Fıtığın çekilme oranı fıtığın hacmine göre değişmektedir.
Genellikle tedaviler cerrahi dışı yöntemlerle başlamakla beraber;
- Fizik tedaviye rağmen kişinin ağrılarında hiçbir şekilde değişiklik olmamışsa
- Bacaklarında incelme ilerleyen güç kaybı varsa
- İdrarını tutamama, büyük tuvaletini tutamama, altına kaçırma varsa
- Tüm tedavi seçenekleri denenip yine de sonuç alınamamışsa hekim kararıyla beraber cerrahi tedavi uygulanır.
Fizik tedavi yöntemleri: Elektroterapi (Ultrason, sıcak-soğuk ajanlar, TENS…), Osteopati, Kinesio Tape, Kuru İğneleme, Manuel Terapi, Egzersiz ve Postür Eğitimi.
Erken dönemde alınan fizyoterapi ile yaşam tarzında yapılan değişiklikler ile problemleriniz büyümeden sağlığınıza kavuşabilirsiniz. Fıtıkların iyileşmesi aylar süren tedavilerle mümkün olmaktadır. Anlık, günlük veya kısa süreli rahatlamalar kalıcı iyileşme anlamına gelmez. Bütün bu tedavilerin amacı, birden fazla tedavi yöntemini bir arada kullanarak kişiyi günlük aktif yaşamına döndürmektir.
Öneriler
- Kişi uygun olmayan biçimde ağır kaldırmamalı.
- Uzun süre oturarak çalışıyorsa yarım saatte bir kalkıp yürümeli.
- Yüksekten bir şey alırken sandalye gibi bir yükseltiye basıp alınmalı.
- Stresten mümkün olduğunca uzak durmak.
- Uygun yatış pozisyonunda yatmak.
- Uygun yatak ve yastık seçimi.
- Ağırlık taşırken mümkün olduğunca belden yukarı ve vücuda yakın taşınmalı.
- Yerden bir nesne alırken belden eğilmemeli, dizleri bükerek alınmalı.
- Beli zorlayacak ani dönme, düşme, çarpma gibi zorlamalardan kaçınılmalı.
- Sigara kullanımı azaltılmalı hatta bırakılmalı. Kanda taşınan oksijen miktarını azaltarak omurlar arasındaki diskin yapısını bozar.
