Heykeltıraş Nihat Özcan İle Röportaj

Merhaba Nihat Bey, öncelikle röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ederiz.

1. Nihat Bey kısaca sizi tanıyabilir miyiz?

İsmim Nihat Özcan, evli ve 3 yaşında 1 kız çocuğu babasıyım. 32 yaşındayım, İstanbul’da yaşıyorum. Eğitim tarafımda meslek lisesi Makine Ressamlığı bölümü mezunuyum, devamında Makine-Resim-Konstrüksiyon bölümü ön lisans mezunu ve Endüstri Mühendisliği öğrenciliğim devam ediyor. Ayrıca Anadolu Üniversitesi, açık öğretim ile İşletme bölümü 4. Sınıf öğrencisiyim. Aynı zamanda mühendislik hizmetleri veren özel bir şirkette Proje Yöneticisi olarak tam zamanlı çalışmaktayım.

2. Heykeltıraş olarak kendinizi tanımlayabilir misiniz?

Sanat tarafında akademik hiçbir alt yapım, eğitimim yok; aşırı yoğun ilgi ve alakayla yaklaşık 3 yıl evvel şans eseri tanıştığım sanat yolculuğum ile artık alaylı bir heykeltıraşım ve malzemem alışılmışın dışında taş, mermer, ağaç, çamur değil de sadece kurşun kalemler, renkli boya kalemleridir.

3. Yaptığınız sanatsal çalışmayı tanımlar mısınız?

Kurşun kalemlerin grafit (kömür) kısımlarına mikro ölçülerde hiçbir görüntüleme cihazı ya da büyüteç dahi kullanmadan sadece masaüstü spot bir ışık altında çıplak gözle, kesici bıçaklarla (neşter ve aşındırıcı / delici el aletleri; iğne, eğe, zımpara, törpü vb.) tamamen el işi, milim milim yontarak maksimum 1 cm çap kesitte figür, rölyef, heykel ve sentez çalışmalar yapmaktayım.

4. Kurşun kalemlerin grafitine heykeller yapabilmek için herhangi bir eğitim aldınız mı?

Uğraş verdiğim bu yeni akım üzerine, Dünya çapında ismi duyulmuş ciddi eserler üreten 4-5 sanatçı mevcuttur, hepsi yurt dışında yaşıyor benim için ulaşmak mümkün değildi. Ayrıca konuyla alakalı dünya çapında paylaşılmış eğitim içerikli hiçbir bilgi bulunmamaktadır. Bu nedenle eğitim almadan sıfırdan deneme yanılma yöntemiyle çalışma şeklini tek başıma öğrendim. Sürekli yeni metotlar üreterek, yeni tasarımlar çalışarak kendimi daha fazla geliştirmeye devam ediyorum.

5. Kurşun kalem ile mikro heykeller yapma sanatına nasıl başladınız?

Hayatımın her döneminde sürekli üretme dürtüsüyle birçok hobi ile vakit geçirdim. Bunlardan bazıları; ahşap maket modeller, ahşap oymacılık, makine tasarımı ve imalatları, dekorasyon / tadilat işleri, akvaristlik, bisiklet, sualtı avcılığı, serbest dalış vb. birçok hobim oldu. Ancak bir süre sonra daha farklı, özellikle el emeği olan tasarımlar, sanatsal çalışmalara ilgim aşırı çoğaldı. Benim için el emeğinde başka bir cazibe var. Sürekli araştırmalar içerisinde dünya çapında sanat akımları ve eserleri inceliyordum. Yaklaşık 3 yıl evvel şans eseri karşıma çıkan bir fotoğraf karesiyle hayatım bir anda değişti. Örnek bir eser fotoğrafıydı, gördüğüm eser beni inanılmaz etkilemişti. O kadar küçük ölçülerde bir kurşun kalemin ucunda heykel olması hem heyecan verici güzellikte hem de ilginç oluşunun yanında yapılabilmesi imkansız görünmüştü. Bu eser kime ait, nedir, gerçek mi değil mi, nasıl yapılmış, ne ile yapılmış gibi zihnimde binlerce soru oluşmuştu. Büyük bir merakla daha derin araştırmaya başladım; aslında son yıllarda dünya çapında çok popülermiş, Amerika’da yaşayan bir marangoz ustasının sokaktan topladığı kurşun kalemlerin uçlarına çeşitli figürler yaparak bir tür geri dönüşüm projesi şeklinde yaklaşık 15-20 yıl evvel başlamış. Konuyu ciddi anlamda birkaç ay araştırdım; bulabildiklerim sadece örnek eser görselleri ve şov amaçlı çekilmiş bazı kısa videolardı. Görünen ise bir kurşun kalem ve bir tür kesici bıçaktı… Artık denemek istiyorum diyerek basit bir kurşun kalem ile kretuar bıçağı temin ederek evimin balkonunda kahve aralarında kalem üzerine minik kesiklerle denemeler yapmaya başladım. Ve çok ta farkına varamadan sanatın aşkına, tutkusuna karışmış oldum. Ardından uzun aralık vermeden işimin ve ailemin haricinde kalan vakitlerde; genelde hafta içi ya da hafta sonu gece yarıları kısa sürelerle çalışmalarıma devam ettim. Her geçen gün yeni fikirlerle yepyeni çalışmalara girişerek yolculuğumu devam ettirmekteyim.

6. İlk çalışmanızı hatırlıyor musunuz? Acaba neydi?

Elbette unutulmaz bir anıydı, Galata kulesinin 2 boyutlu siluetine çalışmıştım. Bende nereye varacağını, ne çıkacağını bilmiyordum. Çok ciddi uzun bir çalışmaydı, grafit üzerine atılan her kesiğin, yontu darbesinin hata durumunda geri dönüşü olmadığını çok geçmeden anlamıştım. Galata kulesinin bendeki yeri çok başkadır, ileri tarihlerde üzerine tekrar çalışacağım.

7. İlham kaynağınız nedir?

İlham kaynaklarım çok geniştir; ruh halime göre yer mekan, doğa, bilim, mimari yapılar, tarihsel olaylar, mitoloji, arkeoloji, antik çağ, resim, edebiyat, müzik vb. birçok alandan ayrıca soyut bir kavram ya da duygusal konulardan da doğaçlama eserler üretebilmekteyim. El emeğinde ruh olduğu için cezbe vardır. Bazen hiç beklenmedik bir anda sanatsal duygularımın yoğunlaşması ile zihnimden hızlı hızlı yeni tasarımlar akabiliyor.

8. Bir eser için yaklaşık olarak kaç gün çalışıyorsunuz?

Çok küçük görünen bir kurşun kalemin ucundaki figürün arka planında aslında çok uzun ciddi çalışma etütleri, zorlu aşamalar mevcuttur. Duygulara göre ya da o anki isteğime göre seçim yaptığım bir figür ya da karar verdiğim konuya çalışmaya başlamadan öncesinde bazen birkaç hafta ya da birkaç ay onu zihnimde hayal ediyorum. Çeşitli aşamalardan, çalışma metoduma yön verecek teknikleri süzerek uzunca ona zihnimde çalışarak aynı zamanda bazı eskiz çalışması ile de o konuyla ruhen, bedenen bağlantı kuruyorum. Ardından bıçakla kalem bir araya gelerek ilk denemeler başlıyor, deneme sürecinde ölçeğine göre kalem kesiti seçimi yaparak son kararlarla birlikte asıl çalışmaya girişiyorum. Süreç devam ederken en ufak hatada kalem kırılabiliyor ve başka yeni bir kalem ile uygulama süreci sıfırdan yeni başlıyor. Bu durumları göğüslemek çok ciddi sabır, emek ve gayretler gerektiriyor. Ortalama en küçük figürün uygulama tarafındaki atölye süreci 4-5 saatten başlıyor, 3 ay ve üzerine dahi çıkan eserlerim mevcuttur. Ayrıca yeni projelerimden bazıları 2-3 yıl sürebilecek niteliktedir.

9. Her türlü kurşun kalem ile çalışıyor musunuz yoksa özel olarak mı seçimler yapıyorsunuz?

Aslında her kurşun kalem tipi ile ya da boya kalemleri ile çalışmak mümkündür. Seçimlerimi birkaç ithal kalem markasının özel kalemleriyle, ihtiyacım olan grafit çapına göre belirlemekteyim. Genel olarak neredeyse çalıştığım tüm kurşun kalemleri kalitesinden kaynaklı yurt dışından sipariş veriyorum.

10. Kişiye ya da kurumlara özel siparişler geliyor mu?

Evet, hem mevcut eserlerim satışa açık hem de kişiye ya da firmalara özel tasarım siparişler çalışmaktayım.

11. Şuan üzerinde uğraştığınız eserinizin konusunu öğrenebilir miyiz?

En yeni tarihli özel siparişimde bir ailenin isimlerini kalem üzerine rölyef modelimle çalışmaktayım, paralel olarak da birkaç aydır hala devam eden figür işlerim mevcuttur.

12. Sizce bu sanatın zorlukları nelerdir?

Olmazsa olmazı sabırdır, sonrasında gerekli olan teknik donanımlar (el becerisi, 3 boyutlu düşünebilmek, konsantrasyon) yanında işin çalışma aletleri sebebiyle tehlikeli tarafı da mevcuttur. Dikkat edilmezse yanlış bir harekette elinizi derin halde kesmeniz mümkündür. Ayrıca milimetrik bir alanı net görebilmek, odaklanmak fiziksel olarak oldukça yorucu olmaktadır. Tek seferde en fazla 60-90 dakika çalışabiliyorum. Çünkü çalışma sürecine girildiğinde kısa süre sonra göz yorgunluğu, bel-boyun ve sırt ağrıları, ayrıca elimde sıkıca kavradığım kalem ve bıçak nedeniyle (küçük bir alanda da olsa ciddi yoruyor) kas ağrıları gelişmektedir. Ve devam eden bir çalışmanın en küçük hatada olmadık zamanda kırılması ile tekrar başa dönebilmeye göğüs gerebilmek ciddi anlamda savaşçı bir ruh gerektiriyor. Ben o konuda mücadele edebilmeyi çok büyük zorluklarla kendi başıma öğrendim ve sabretmekle alakalı içimizde durmak bilmeyen o telaşe halleri dizginlemeyi, an azından ritmini kendime uygun frekansa çekebilmeyi keşfettim.

13. İleriye dönük planlarınız nelerdir?

Hedefimdeki projeleri gerçekleştirmeyi başarabilirsem ciddi anlamda dünya çapında yankılanacak eserlerle zihnimin dolup taşmasına şükrederken düşmanım olan zaman kavramının ve çok zor şartlarda ilerleyen çalışmalarımın önünü açacak imkanları bulduğumda kendime ait küçük te olsa bir atölye açmak istiyorum. İmkanlarım dahilinde sanat çalışmalarımı tam zamanlı yapmak ve bu durum ile geçim sağlarken sevdiğim işi yaparak bir gün dahi çalışmadan hayatıma devam etmek en büyük hayalimdir. Bu süreçte fırsat buldukça meraklı sanatsever dostlara atölye eğitimleri, kültürel etkinliklerde bulunmak şeklinde tecrübelerimi de paylaşmak niyetindeyim.

14. Sizin gibi sanatkar olmak isteyenlere önerileriniz nelerdir?

Günümüzde hedefe ulaşacak yolda; dozaj miktarı çok az seviyelerde seyreden sabretmek, azmetmek, asla pes etmemek gibi bazı kavramları biraz daha fazla hatırlayarak bu alanda kalben, ruhen genişlemek gerekiyor. Başarının sırrı çok çalışmakta gizlidir. İçinden gelenleri ertelemeden bir çizgi dahi olsa onu çekmeli ve verdiği mutluluğu yaşayabilmek gerekir. Ne iş olursa olsun insan yaptığını önce kendi beğenmeli, onu kalpten gelen duygularla yoğurmalıdır. Ancak o zaman üretmekle kalp birleşir, başarı kaçınılmaz olur…

15. Türkiye’de ve de dünyada bu sanata olan ilgi nasıl? Siz ilgiden memnun musunuz?

Dünya çapında geçmişi, başladığı zaman yaklaşık 15-20 yıl öncesine dayansa da çoğu insanımız ilk defa görüyor ve çok yoğun anlamda pozitif ilgi ve alaka söz konusudur. Şahsen ilgiden gayet memnunum fakat destek tarafında aşağıdan yukarıya sanata ilgi olması gereken miktardan çok az seviyelerde seyrediyor. Halbuki sanatın tüm dalları insanlığa çok farklı bakışlar, manevi duygular kazandırmaktadır. Sanat, başta ülkemiz için ayrıca dünya çapında çok daha öncelikli sıralara yerleşir ve sanata gönül vermiş sanatkarlara destek verecek kurum ya da kuruluşların sayısı birkaç adetten milyonlara erişir…

16. Kurşun kalem sanatında takip ettiğiniz sanatçılar var mıdır?

Dünya çapında bu sanat akımını icra eden zaten 4-5 sanatçı var. Amerika, Rusya, Bosna Hersek ve birkaç Uzakdoğu ülkesinde ve yeni yeni ülkemizde de birkaç sanatçı arkadaşım mevcuttur. İlk başlarda yurt dışındaki arkadaşları elbette takipte olarak eserlerini, detaylarını, çeşitlilikleri yanında figür üzerinden teknik veriler okumak adına izlerdim. Bir süre sonra artık kendi yol haritamı çizmiş vaziyette özgün eserler üretmeye başladım ve daha da fazla geliştirerek ilerliyorum. Ayrıca yurt dışındaki arkadaşların çoğu eserlerini mikroskop altında teknolojilerle görüntüleyerek çalışmaktalar, ben henüz o kadar imkan sahibi olmadığım için sadece çıplak gözle eserlerimi üretmekteyim.

17. İzin verirseniz birkaç kelime ile ilgili tek cevaplı sorular sormak istiyorum.

Sanat: Sanat, uğrunda aç susuz kalınabilecek güçte sonsuzluğa uzanan bir yoldur.

Heykel: Etrafında dönerek izleyebildiğiniz her obje heykeldir.

Figür: Resim ya da yontu üzerinde çalışırken beliren biçimdir.

Kurşun kalem: Her alanda söz sahibi, çok kıymetli bir materyal olmasının yanında tek başına yapabileceklerinin sınırı yoktur.

Heykeltıraş Nihat Özcan İletişim Bilgileri